Aφιερωμένο στον έλληνα πολιτικό και οχι μόνο....

Τα πολλά λόγια είναι απλά πολλά.... Το κείμενο αυτό αφιερώνεται στον έλληνα πολιτικό και οχι μόνο. Ετσι για να δούμε πιο είναι το νόημα και ο σκοπός της ζωής και της πολιτικής..........είναι η αρετή και η ευθύνη.....

Ο Αριστοτέλης περί ευδαιμονίας, αρετής, προαίρεσης (=ελεύθερης επιλογής) και ευθύνης

·        « Η ηθική (του ανθρώπου) εξ έθους περιγίγνεται , όθεν και το όνομα…..(ετυμολογική συγγένεια)…=Η ηθική αντίληψη του ανθρώπου διαμορφώνεται με τη συνήθεια, από όπου παράγεται και η λέξη (ηθική από τη συν-ήθεια, το ήθος)   Ουδεμία των ηθικών αρετών φύσει ημίν εγγίγνεται  (αλλά εξ έθους περιγίγνεται) = καμιά ηθική αρετή δεν την έχουμε έμφυτη, δοσμένη από τη φύση, αλλά διαμορφώνεται στον άνθρωπο με τη συνήθεια, με την επανάληψη τέτοιας συμπεριφοράς.. [Από τα Ηθικά Νικομάχεια: Β.1.1-3 ή1103 α 16-20]  (Ενότητα 1^η του σχολικού βιβλίου).

·        « Οι νομοθέται τους πολίτας εθίζοντες ποιούσιν αγαθούς» = Οι  νομοθέτες προσπαθούν να κάνουν τους πολίτες αγαθούς (ενάρετους) με τη συνήθεια, τον εθισμό.  (Ηθ. Νικ. Β.1.5-7 ή 1103 b 3-4) (ενότητα 3^η).

·        «Η  του ανθρώπου αρετή είη αν η έξις αφ’ ης  αγαθός άνθρωπος γίγνεται» = Αρετή του ανθρώπου  μπορεί να είναι η επαναλαμβανόμενη καλή συνήθεια με την οποία ο άνθρωπος γίνεται αγαθός, ενάρετος. (Ηθ. Νικ. Β.6.3 ή 1107 a 23-24) (ενότητα 6^η).

·        «Σημείον δει  ποιείσθαι των έξεων την επιγιγνομένην ηδονήν ή λύπην τοις έργοις….» = Κριτήριο των επαναλαμβανομένων συνηθειών (των έξεων) πρέπει να θεωρούμε τη χαρά ή τη λύπη  που προκύπτει  από τις πράξεις μας. (Ηθ. Νικ. Β.3.1-2 ή 1104 a  4-5) (ενότητα 5^η).

·        «Εκ των ομοίων ενεργειών αι έξεις γίγνονται» = Οι έξεις, παγιωμένες συνήθειες (ακαταμάχητες) διαμορφώνονται με την επανάληψη όμοιων ενεργειών (συμπεριφορών). (Ηθ. Νικ. Β.1.7-8 ή 1103 b 21-22) (ενότητα 4^η).

·        «Η αρετή πάσης τέχνης ακριβεστέρα και αμείνων…..του μέσου αν είη στοχαστική. Λέγω δε την ηθικήν (αρετήν), αύτη γαρ περί πάθη και πράξεις» =   Η αρετή είναι πιο ακριβής και πιο καλοπροαίρετη  από κάθε τέχνη….(γι’ αυτό) μπορεί να είναι και στοχαστική του μέσου. Και  εννοώ την ηθική (αρετή που αναφέρεται στις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους), γιατί αυτή ανάγεται στα πάθη των ανθρώπων και στα αντίστοιχες πράξεις τους (που ωφελούν ή βλάπτουν τους συνανθρώπους).  (Ηθ. Νικ. Β.6.9-10 ή 1106 b  14-16) (ενότητα 8^η).

·        «Η αρετή περί πάθη και πράξεις εστί….το μέσον επαινείται και κατορθούται· ταύτα δε άμφω της αρετής. Μεσότης, άρα, η αρετή στοχαστική ούσα του μέσου» =Η αρετή (λοιπόν) αναφέρεται τα πάθη των ανθρώπων και στις πράξεις τους….όπου ο μέσος  δρόμος επαινείται και κρίνεται επιτυχία, κατόρθωμα. Αυτά είναι τα δυο γνωρίσματα της αρετής. Άρα η αρετή είναι κάποια μέση πορεία και γι’ αυτό στοχάζεται σταθερά πού βρίσκεται ο μέσος  ή μεσαίος δρόμος. (Ηθ. Νικ. Β.6.12-13 ή 1106 a 24-28) (ενότητα 9^η).

·        Το μέσον προς ημάς, ο μήτε πλεονάζει μητε ελλείπει, τούτο δε ουχ εν ουδέ ταυτόν πάσιν….πας δε επιστήμων την υπερβολήν και την έλλειψιν φεύγει , το δε μέσον ζητεί και τούθ’ αιρείται». = Το μέσο (η μέση οδός) νοείται σε σχέση με μας που το επιλέγουμε κα νοείται ως κατάσταση όπου δεν πλεονάζει κάτι  ούτε υπολείπεται. Αυτό το μέσον δεν είναι ούτε ένα ούτε το ίδιο για όλους….και κάθε συνετός αποφεύγει την υπερβολή και την έλλειψη, αναζητεί το μέσο δρόμο και αυτόν επιλέγει. (Ηθ. Νικ. Β.6.4-8 ή 1106 a 31-33) (ενότητα 7^η).

·        Έστιν, άρα, η αρετή έξις προαιρετική εν μεσότητι ουσα τη προς ημάς, ωρισμένη λόγω και ω αν ο φρόνιμος ορίσειεν…..Ειδώς προαιρούμενος, βεβαίως και αμετακινήτως»= «Είναι λοιπόν η αρετή η παγιωμένη διάθεση ή ο σταθερός προσανατολισμός του νου, που αποφασίζει ελεύθερα τις επιλογές των πράξεων και των αισθημάτων μας‧ ουσιαστικά συνίσταται στην αναζήτηση του μέσου δρόμου δράσης σε σχέση με μας,  όπως δηλαδή μπορεί να αποφασίσει ο συνετός άνθρωπος…..Ο φρόνιμος συνειδητά επιλέγει τη μέση οδό και σ’ αυτήν πορεύεται με σταθερότητα και δίχως παρεκκλίσεις.». (Ηθ. Νικ. Β.6.14-16 ή 1106 a 1-2) (ενότητα 10^η).

·        Αλλά, για να  γίνει η αρετή  (από προαίρεση πράξη), είναι ανάγκη ο άνθρωπος να μάθει κάποιο τρόπο πράξης. Ο Αριστοτέλης προσθέτει σχετικά: «Α δει μαθόντας ποιείν ταύτα ποιούντες μανθάνομεν» = Αυτά λοιπόν που οφείλουμε να πράττουμε αφού τα μάθουμε, αυτά τα μαθαίνουμε πράττοντες (με διαρκή άσκηση σ’ αυτά). (Ηθ. Νικ. Β.1.4 ή 1103 a 33-34) (ενότητα 2^η).

·        Και επειδή η μάθηση  είναι θέμα παιδείας, θυμάται ο Αριστοτέλης ένα σχετικό ορισμό  από τη μαθητεία του στον Πλάτωνα ή από τη μελέτη κάποιου πλατωνικού διαλόγου. Γράφει λοιπόν (στην 5^η  ενότητα): «Περί ηδονάς και λύπας εστίν η ηθική αρετή…..Διό δει ήχθαι  πως εκ νέων , ως ο Πλάτων φησίν, ώστε χαίρειν τε και λυπείσθαι οις δει· η γαρ ορθή παιδεία  αύτη εστίν». = Η ηθική αρετή των ανθρώπων αναφέρεται στις χαρές και στις πίκρες που νιώθουν  από τη δράση τους…Γι’ αυτό είναι ανάγκη να έχει κανείς οδηγηθεί  σε άσκηση  αρετής από τα νιάτα του, όπως έχει γράψει  ο Πλάτων, ώστε να χαίρεται ή να λυπάται με δραστηριότητα που προκαλεί χαρά ή λύπη.  Και αυτό είναι το νόημα της ορθής παιδείας. (Ηθ. Νικ. Β.3.1-2 ή 1104 a 5) (ενότητα 5^η).